Επιστήμη, Τεχνολογία και Επικοινωνία

ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο/η φοιτητής/ήτρια θα είναι σε θέση:

• Να κατανοεί και να χρησιμοποιεί βασικές μεθοδολογίες και έννοιες από τα επιστημονικά πεδία της Ιστορίας της Τεχνολογίας και των Σπουδών Επιστήμης και Τεχνολογίας προκειμένου να προσεγγίσει όψεις του τεχνολογικού φαινομένου.
• Να αντιλαμβάνεται το τεχνολογικό φαινόμενο ως ενταγμένο σε συγκεκριμένα ιστορικά και κοινωνικά πλαίσια, κατανοώντας και χρησιμοποιώντας αναφορές και συσχετισμούς από την ιστορία του δέκατου ένατου και του εικοστού αιώνα.
• Να τοποθετεί εντός ιστορικού πλαισίου -και συνεπώς να κατανοεί καλύτερα- ζητήματα που αφορούν τη σχέση τεχνολογίας και κοινωνίας, τα οποία θα αντιμετωπίσει ως επαγγελματίας μηχανικός ή ερευνητής.
• Να προσεγγίζει με κριτικό τρόπο -και συνεπώς να κατανοεί καλύτερα- κείμενα που αφορούν το τεχνολογικό φαινόμενο, είτε αυτά ανήκουν στην περιοχή του δημόσιου λόγου, είτε στην περιοχή της επιστημονικής έρευνας.

 

Γενικές Ικανότητες

• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών.
• Αυτόνομη εργασία.
• Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης.
•  Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής.
• Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα.
• Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον.
• Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου.

 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

1. Εισαγωγικές έννοιες – Τι είναι αυτό που το λέμε «τεχνολογία»; – Η ανάδυση της έννοιας «τεχνολογία» και το ιστορικό της πλαίσιο.
2. Εισαγωγικές έννοιες – Τι είναι αυτό που το λέμε «ιστορία»; – Η ιστορική περιοδολόγηση ως κανονιστικό εγχείρημα – Η περιοδολόγηση του τεχνολογικού φαινομένου – Οι υλικές διατάξεις ως «Black Box» – Τεχνοπολιτική – Τεχνοκοινωνικά Δίκτυα – Τεχνολογικός Ντετερμινισμός.
3. Η πρώτη βιομηχανική επανάσταση – Καθολικές μηχανές (ατμομηχανές – ρολόγια – υπολογιστικές μηχανές).
4. Η δεύτερη βιομηχανική επανάσταση και ο μηχανικός – Τεϊλορισμός – Φορντισμός – Μαζική Παραγωγή – Οι παραγωγικές διαδικασίες και οι μηχανές τους.
5. Η μεταφορική επανάσταση, το τέλος των αυτοκρατοριών και η ανάδυση της γεωπολιτικής – Αυτοκίνητα – Αεροπλάνα – Σιδηρόδρομοι – Πολεμικές Μηχανές – Τεχνολογικά ατυχήματα και διακινδύνευση.
6. Το ηλεκτρικό αυτοκίνητο στις αρχές του εικοστού αιώνα – «Τεχνολογική πρόοδος» και «τεχνοκοινωνικά δίκτυα» – Τεχνολογίες σε αντιπαράθεση.
7. Ενεργειακές τεχνολογίες – Η «ταυτόχρονη ανακάλυψη» της Αρχής Διατήρησης της Ενέργειας – Η Κοινωνική σημασία των Νόμων της Θερμοδυναμικής.
8. Η ανάδυση των πετρελαϊκών εταιρειών – Οι πετρελαϊκές τεχνολογίες ως μεταφορικές τεχνολογίες και ο διακρατικός ανταγωνισμός – Η μετάβαση από τον άνθρακα στο πετρέλαιο και οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι – «Ανακαλύψεις» και εξορύξεις ορυκτών καυσίμων, η ιστορία τους και η σημερινή κοινωνική και πολιτική τους σημασία.
9. Ιστορία του εξηλεκτρισμού – Η επιλογή μεταξύ συνεχούς και εναλλασσόμενου ρεύματος ως τεχνοπολιτική επιλογή – Η παραγωγή και διανομή ηλεκτρικής ενέργειας ως τεχνοκοινωνικό δίκτυο – Ο «αιώνας του πετρελαίου» και πόσο διαρκεί.
10. Το πυρηνικό εργοστάσιο, η συμφωνία του Μπρέτον Γουντς και ο κόσμος του Ψυχρού
    Πολέμου – Τεχνοπολιτική και κράτος στα «Χρυσά Χρόνια».
11. Υπολογιστική εργασία και υπολογιστικές τεχνολογίες από τον δέκατο ένατο στον εικοστό αιώνα – Η διάκριση «αναλογικού» και «ψηφιακού» ως ιστορική διαδικασία.
12. Το κοινωνικό φύλο των υπολογιστών – Στρατιωτικές τεχνολογίες και «πολιτικές» εφαρμογές.
13. Η μηχανή Τούρινγκ ως παράδειγμα καθολικής μηχανής – Αλγόριθμοι και εργασία – Ετυμολογία της «Κυβερνητικής» – Η Τρίτη Βιομηχανική Επανάσταση και «το τέλος της εργασίας».
14. Video Games – τεχνικές αφήγησης και αναπαράστασης – εξουσία, εργασία και διάδραση στα Social Media και τα Massive Multiplayer Online Games.
15. Το κράτος και οι μεγάλες συγκεντρώσεις δεδομένων (Big Data) – Από τις μεσοπολεμικές απογραφές πληθυσμού στο μεταπολεμικό «κοινωνικό κράτος».

 

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ

Γλώσσα Αξιολόγησης: Ελληνική
Γραπτή Εξέταση: 100%
Η γραπτή εξέταση θα επικεντρωθεί στην κριτική προσέγγιση κειμένων με μεθόδους που έχουν αναλυθεί κατά τη διάρκεια του μαθήματος.
Προαιρετικά σύνταξη εργασίας και παρουσίαση μέχρι ποσοστού 20%, αφαιρουμένου από το ποσοστό της γραπτής εξέτασης.

ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Τέλης Τύμπας και Ειρήνη Μεργούπη-Σαβαΐδου (επιμ.), Ιστορίες της τεχνολογίας του εικοστού αιώνα: Ηλεκτρικά Αυτοκίνητα, Ξύλινα Αεροπλάνα, Γαλλικοί Αντιδραστήρες, Γυναίκες, Υπολογιστές (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2013), ISBN: 978-960-524-404-0, Κωδικός βιβλίου στον Εύδοξο, 32998372.
2. Στάθης Αραποστάθης (κ.α.) (επιμ.), Τεχνολογία και Κοινωνία στην Ελλάδα (Εκδοτική Αθηνών, 2015), ISBN: 978-960-213-457-3, Κωδικός βιβλίου στον Εύδοξο, 50661408.
3. Τέλης Τύμπας, Αναλογική Εργασία, Ψηφιακό Κεφάλαιο (Angelus Novus, 2018), ISBN: 978- 618-5366-03-2, Κωδικός βιβλίου στον Εύδοξο, 77120019.
4. Μαρία Ρεντετζή (επιμ.), Το Φύλο της Τεχνολογίας και η Τεχνολογία του Φύλου (Εκκρεμές, 2012), ISBN: 978-960-7651-90-7, Κωδικός βιβλίου στον Εύδοξο, 12919747.
5. E. J. Hobsbawm, Η Εποχή των Επαναστάσεων, 1879-1848 (ΜΙΕΤ, 2015).
6. E. J. Hobsbawm, Η Εποχή των Αυτοκρατοριών, 1875-1914 (ΜΙΕΤ, 2000).
7. E. J. Hobsbawm, Η Εποχή των Άκρων: Ο Σύντομος Εικοστός Αιώνας, 1914-1991 (Θεμέλιο, 2002).
8. Ε. Χ. Καρ, Τι είναι Ιστορία; Σκέψεις για τη Θεωρία της Ιστορίας και το Ρόλο του Ιστορικού (Γνώση, 1999).
9. Jeremy Rifkin, Το Τέλος της Εργασίας και το Μέλλον της: Η Δύση του Παγκόσμιου Εργατικού Δυναμικού και το Χάραμα της Μετά-την-Αγορά Εποχής (Α. Α. Λιβάνη, 1996).
10. Gabrielle Hecht & Michael Thad Allen (επιμ.), Technologies of Power: Essays in Honor of Thomas Parke Hughes and Agatha Chipley Hughes (MIT Press, 2001).
11. Enda Duffy, The Speed Handbook: Velocity, Pleasure, Modernism (Duke University Press, 2009).
12. David Hounshell, From the American System to Mass Production, 1800-1932 (John Hopkins University Press, 1984).
13. Graeme Gooday, Domesticating Electricity: Technology, Uncertainty and Danger, 1880-1914 (Pickering & Ghatto, 2008).
14. Jim Davis, Thomas Hirschl & Michael Stark (επιμ.), Cutting Edge: Technology, Information, Capitalism and Social Revolution (Verso, 1997).
15. Joseph Corn (επιμ.), Imagining Tomorrow: History, Technology and the American Future (MIT Press, 1986).
16. Daniel Yergin, The Prize: The Epic Quest for Oil, Money and Power (Simon & Schuster, 2008).
17. Σημειώσεις και μεταφράσεις που παρέχονται από τον διδάσκοντα.